Celem Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich jest według definicji „wsparcie wdrażania i oceny polityki w zakresie rozwoju obszarów wiejskich oraz identyfikacja, analiza, rozpowszechnianie oraz wymiana informacji i wiedzy w tym zakresie wśród wszystkich zainteresowanych partnerów na poziomie lokalnym, regionalnym oraz wspólnotowym”.

Przekładając definicję na język prostych faktów możemy powiedzieć, że KSOW to pośrednik pomiędzy nami, naszą firmą, naszym samorządem, naszą grupą producencką, naszą lokalną grupą działania czy też inną naszą wspólną z sąsiadami inicjatywą a tym, co ma w swoich zasobach Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, czyli najogólniej mówiąc lepszą przyszłością, rozwojem naszego gospodarstwa, postępem technicznym i nowoczesną myślą. KSOW nie tylko odnosi się do naszych, krajowych spraw, ta sieć obejmuje wszystkie kraje europejskie. A to daje już nam w naszej małej Ojczyźnie poczucie bycia partnerem w wielkiej europejskiej wspólnocie celów i doświadczeń.

Popatrzmy jeszcze bliżej: chcemy poprawić efektywność naszej produkcji, chcemy więcej produkować, pragniemy zwiększyć dochód przy tym samym potencjale. Zanim zaczniemy wyposażać swoje gospodarstwo w nowe urządzenia, które pozwolą nam zwiększyć produkcję, musimy wiedzieć, jakich maszyn potrzebujemy. Zanim zaczniemy produkcję, możemy skorzystać z rozwiązań organizacyjnych skracających łańcuch produkcji, co da nam możliwości uzyskania większej efektywności i mniejszego udziału kosztownych pośredników. Można dowiedzieć się tego z książek, ale można też zobaczyć na własne oczy, jak działają te urządzenia, jakie korzyści już przynoszą, kiedy ich użyć i do jakich czynności będą potrzebne. Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich pomoże nam, pod warunkiem, że my pomożemy sami sobie. Potrzebujemy więc w tym wypadku - wyjazdu studyjnego do kraju, do gospodarstwa, gdzie już wdrożono to, o czym my dopiero marzymy. Razem z kolegami z naszej wsi czy grupy producenckiej, za pośrednictwem działającej u nas lokalnej grupy działania kontaktujemy się z partnerami z Niemiec, Francji czy Włoch i organizujemy taki wyjazd. Napiszemy dobry projekt a dzięki KSOW wszystkie poniesione przez nas koszty będą zwrócone.

Inny przykład: chcemy sprzedawać nasze wyroby z własnego gospodarstwa, wiemy, że w prawodawstwie pojawiają się sukcesywnie ułatwienia dla producentów. Czasami gąszcz przepisów, rozporządzeń, zakazów, nakazów krępuje nam jednak ręce. Potrzebujemy prostego wyjaśnienia, jak to działa. Składamy projekt zorganizowania szkolenia, warsztatów z udziałem specjalistów: praktyków i teoretyków. KSOW akceptuje nasz projekt a później zwraca nam wszystkie koszty, jakie ponieśliśmy w związku z organizacją naszego projektu.

Pamiętamy przy tym, że do KSOW nie wnioskujemy o zakup maszyn, budynków, narzędzi. W ramach pomocy z KSOW nie jest możliwe dokonywanie zakupów inwestycyjnych; można natomiast wynająć praktycznie dowolne usługi i robić drobne zakupy (np. długopisy, teczki na konferencję). Paleta form realizacji jest szeroka: w ramach KSOW realizowane są wyjazdy studyjne, artykuły, audycje, szkolenia, konferencje i warsztaty, publikacje, targi/wystawy.

Aby skorzystać z możliwości, jakie daje KSOW trzeba przede wszystkim zarejestrować się jako partner Sieci. W ramach perspektywy 2014-2020 KSOW daje nową formułę współdziałania z partnerami (dlatego partnerzy zarejestrowani podczas PROW 2007-2013 powinni odnowić rejestrację). Partnerem może być zarówno osoba fizyczna, dowolny podmiot działający na rzecz rowoju wsi, jak i jednostka samorządu terytorialnego. Rejestracja, która odbywa się poprzez stronę internetową ksow.pl obejmuje podstawowe dane o osobie lub firmie oraz wymaga wskazania obszaru zainteresowania działaniem na rzecz realizacji PROW.

O przyznanie finansowania ubiegać się może wyłącznie zarejestrowany partner. We wniosku musi opisać planowaną operację oraz sporządzić kosztorys (kosztorys musi być poprzedzony wstępnym rozeznaniem rynku). Wniosek składa się: do Jednostki Centralnej przy Ministrze Rolnictwa i Rozwoju Wsi (operacje o charakterze międzyregionalnym lub ogólnopolskim); do jednostek regionalnych, które są zlokalizowane przy urzędach marszałkowskich (w naszym regionie będzie to oczywiście Urząd Marszałkowski Województwa w Białymstoku). Nabór wniosków prowadzony jest również przez ośrodki doradztwa rolniczego w zakresie działań związanych z innowacją w rolnictwie (u nas Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie).

Pamiętamy też, że złożenie wniosku nie oznacza automatycznie zgody na finansowanie. Wnioski podlegają ocenie pod względem formalnym i merytorycznym. Tu nasz wniosek gromadzi punkty: na przykład za stopień wpisywania się w politykę rozwoju obszarów wiejskich (np. nawiązywanie do ekologii, skierowanie działań do młodzieży wiejskiej, realizowanie operacji we współpracy z innymi partnerami KSOW, rozwijanie przedsiębiorczości wiejskiej, wspieranie zachowania różnorodności genetycznej roślin i zwierząt i inne). Do realizacji są kierowane wnioski, które dostały najwięcej punktów. Realizacja projektów musi się zakończyć w ramach danego roku. W naborze zaplanowanym na 2018 r. w woj. podlaskim przewidziano pulę 800 tys. zł

I jeszcze pewna trudność, która powoduje, że do realizacji swoich projektów w ramach KSOW najlepiej wybierać doświadczone instytucje, stowarzyszenia i firmy. Partner realizuje operację zgodnie z założeniami opisanymi we wniosku, co wymaga od niego zastosowania zapytań ofertowych do sprzedawców i wykonawców poszczególnych usług. Partner ponosi również wszelkie przewidziane w projekcie wydatki. Dopiero po zrealizowaniu projektu można złożyć wniosek o płatność, przedstawić opłacone faktury, przedstawić zrealizowane przez siebie postępowania ofertowe i potwierdzenie spełnienia innych wymogów, jakim jest np. zastosowanie wizualizacji programu.

Dopiero po pozytywnej weryfikacji pieniądze są zwracane partnerowi w pełnej wysokości (chyba, że partner ma możliwość odliczyć sobie podatek VAT w jakiejkolwiek formie, wówczas zwracana jest tylko kwota netto).

Weźmy za przykład jeden z projektów zrealizowanych dzięki KSOW. Wśród mieszkańców województwa podlaskiego rośnie zainteresowanie prowadzeniem drobnego przetwórstwa rolnego. Wymaga to również pogłębiania wiedzy inspektorów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo żywności. Dlatego warto podpatrzeć sprawdzone rozwiązania z krajów mających w tym temacie większe doświadczenie, zorganizowano więc specjalny studyjny wyjazd do Austrii i Włoch pod hasłem "Jak to jest z tym drobnym przetwórstwem w Europie?" Pięciodniowy wyjazd do Austrii i Włoch przyniósł zdobycze nie do przecenienia: uczestnicy wyjazdu pogłębili swoje przekonanie, że wspieranie małych inicjatyw lokalnych ma olbrzymie znaczenie dla dobrobytu regionu. Dodatkowym efektem, który stworzył wartość dodaną inicjatywy był fakt, że uczestnicy wyjazdu mogli podzielić się między sobą doświadczeniami i skonfrontować wyniki dyskusji z kolegami z innych krajów.

Inny przykład: od stycznia br. weszły zmiany w przepisach związane z „Rolniczym handlem detalicznym”. Samorząd Województwa Podlaskiego przy wsparciu samorządów powiatowych postanowił zorganizować debatę publiczną, której celem było omówienie najważniejszych aspektów praktycznych stosowania nowych regulacji.

Taka debata odbyła się 26 kwietnia 2017 r. Współorganizowały ją różne instytucje, które są zaangażowane w sprawy związane z przetwórstwem. Była rejestrowana i transmitowana poprzez Internet. Publiczność była zebrana na sali a dodatkowo zorganizowano punkty, gdzie można było oglądać ją na żywo w formie teletransmisji. Dodatkowo została zrealizowana audycja telewizyjna we współpracy z TVP3 Białystok oraz audycja w Radiu Białystok. Odbiorcy tej inicjatywy dowiedzieli się o specyfice prowadzenia rolniczego handlu detalicznego i możliwości wykorzystania pomieszczeń domowych do procesu produkcyjnego. Wciąż jest dostępna w Internecie. W serwisie przeglądarce wystarczy wpisać skrócony adres: http://goo.gl/yKvBbL

Przy całym naładowaniu teorią i przepisami trzeba pamiętać, że działania KSOW są skierowane przede  wszystkim na wcielanie w życie konkretnych pomysłów konkretnych osób i grup, które mają cel rozwijania i poprawy życia na wsi.

Więcej informacji można uzyskać w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego.

Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich
ul. Kilińskiego 16,
15-089 Białystok
tel. 85 66 54 207 lub 212
ksow@wrotapodlasia.pl

Godziny otwarcia urzędu: poniedziałek w godz. 8-16, wtorek – czwartek: w godz. 7:30-15:30.

podlaskie.ksow.pl, poznajprow.pl