Wiejska infrastruktura: drogi, sieć wodno kanalizacyjna - to obszary współczesnego życia, które mogą odróżnić miasta od obszarów wiejskich. Tu ciągle jeszcze różnice w poziomie cywilizacyjnym są za bardzo widoczne. Tu także w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 kierowana jest unijna pomoc na realizację projektów, które likwidują te różnice i wydatnie poprawiają komfort życia mieszkańców obszarów wiejskich.

Wsparcie finansowe inwestycji związanych z poprawą infrastruktury na obszarach wiejskich odbywa się z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Poziom pomocy finansowej z EFRROW wynosi 63,63% kosztów kwalifikowalnych projektu, a pozostałą część to wkład własny. W zależności od rodzaju inwestycji infrastrukturalnych pomoc z EFRROW sięga dwóch, nawet trzech milionów złotych.

Pomoc z PROW przeznaczana jest m. in. na budowę, rozbudowę elementów infrastruktury, a ze wsparcia z dużym zainteresowaniem korzystają jednostki samorządu terytorialnego, czyli przede wszystkim gminy i powiaty. W przypadku zadań dotyczących sieci wodociągowej, czy też kanalizacji o dofinansowanie mogą występować również spółki, których udziałowcami są jednostki samorządu terytorialnego.W dziedzinie budowy, przebudowy dróg lokalnych beneficjenci składający wnioski o dofinansowanie powinni pamiętać, że unijna pomoc świadczona w tym zakresie obejmuje nie tylko budowę drogi, ale również koszty zakupu sprzętu, materiałów i usług służących realizacji zadania a także koszty ogólne związane z realizacją inwestycji.

Zadania realizowane mogą być nie tylko przez gminy. Na przykład powiat kolneński złożył wniosek o dofinansowanie inwestycji "przebudowa drogi powiatowej Skroda Wielka - Skroda Mała - Wiszowate. To ponad 5 kilometrów drogi przebiegającej przez gminy Stawiski i Grabowo. Droga ta ma twardą nawierzchnię, ale jest wąska i niebezpieczna. Aby można było jeździć wygodnie i bezpiecznie powiat chce ją poszerzyć i zmodernizować.

Po sąsiedzku położona gmina Szczuczyn (w powiecie grajewskim) od 2016 roku realizuje projekt potocznie zwany "Asfaltową gminą Szczuczyn". To zakrojona na szeroką skalę inwestycja przebudowy i budowy gminnych dróg. Główny cel to poprawa dostępności do dróg o wyższej kategorii, czyli budowa i przebudowa odcinków dróg lokalnych, które doprowadzają do dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych. Łączna wartość projektu to 3,6 mln zł - w tej kwocie dofinansowanie, jakie gmina zdobyła z PROW 2014-2020 to ponad 2,278 mln zł.

- Dzięki środkom unijnym, jakie udało się pozyskać gmina Szczuczyn jest bogatsza o blisko 8 km dróg utwardzonych. Prawie kilometr ulic na „Osiedlu Pawełki” w Szczuczynie wykonanych zostało z kostki brukowej betonowej na solidnej podbudowie cementowo-piaskowej. Z kolei pozostałe 7 km dróg na terenie 11 sołectw zostało wykonane z betonu asfaltowego - mówi Bogusław Ramotowski – pracownik Urzędu Miejskiego w Szczuczynie.

Wnioskodawcy powinni jednak pamiętać, że nie wszystkie drogi gminne, czy powiatowe mogą uzyskać dofinansowanie w ramach PROW. Tu obowiązują precyzyjne zasady. Przede wszystkim inwestycja musi mieć za cel połączenie miejscowości z "istniejącą siecią drogową." Musi to być droga, która znajduje się na nieruchomości należącej do wnioskodawcy lub wnioskodawca posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele określone w operacji, a cała inwestycja musi być spójna z dokumentem planistycznym gminy lub lokalną strategią rozwoju gminy lub planem rozwoju miejscowości. W Szczuczynie na przykład wszystkie wybrane drogi były ujęte w gminnym programie przebudowy dróg lokalnych.

- Do dofinansowania w ramach PROW 2014-2020 zostały wybrane drogi, które dawały 100% pewności otrzymania wnioskowanych środków, gdyż wstawienie jednego odcinka drogi, który nie spełniałby stawianych kryteriów, spowodowałoby spadek wniosku na dalsze pozycje w zestawieniu. Samorządy z terenu województwa podlaskiego złożyły w ramach tego działania łącznie aż 233 wnioski do Urzędu Marszałkowskiego, z czego 100 najwyżej punktowanych otrzymało dofinansowanie, zaś Gmina Szczuczyn złożyła dwa wnioski, które uplasowały się kolejno na pozycjach 54 i 55 - dodaje Artur Kuczyński – Burmistrz Szczuczyna.

Bo jest jeszcze jeden warunek uzyskania dofinansowania - zdobycie odpowiedniej liczby punktów na podstawie określonych kryteriów. Są to kryteria: dochodu podatkowego gminy (preferencje dla gmin o niższym dochodzie podatkowym w przeliczeniu na jednego mieszkańca); bezrobocia w powiecie w którym jest gmina (preferencje dla gmin o wysokim poziomie bezrobocia); powiązania operacji z inwestycjami dotyczącymi tworzenia infrastruktury szerokopasmowej. No i jeszcze jedno zastrzeżenie: w przypadku operacji o tej samej liczbie punktów wyżej oceniona będzie inwestycja, która zapewni dostęp do sieci drogowej większej liczbie mieszkańców.

Nie tylko drogi - w ramach PROW 2014-2020 gminy mogą także poprawić stan infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na swoim terenie. Podobnie jak w przypadku dróg tu również warunki uzyskania wsparcia są ściśle określone. Wśród nich istotne są wymogi realizowania inwestycji na nieruchomości gminnej (ogólnie - należącej do wnioskodawcy) a także spójność z dokumentami planistycznymi gminy - lokalną strategią rozwoju czy planem rozwoju.

Także w przypadku inwestycji wodociągowo-kanalizacyjnych w ramach dofinansowania można otrzymać pomoc finansową na pokrycie kosztów budowy, przebudowy, modernizacji lub wyposażenia obiektów budowlanych, w szczególności: oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniana wody, systemów kanalizacji sieciowej lub pojedynczych systemów oczyszczania ścieków; koszty zakupu sprzętu, materiałów i usług, służących realizacji operacji; koszty ogólne, bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją operacji.

Oceny wniosku dokonuje się na podstawie ścisłych kryteriów, wśród których istotne są: lokalizacja inwestycji na terenie, gdzie istnieje największa potrzeba poprawy stanu wód; łącznej realizacji gospodarki wodnej i ściekowej; dochodu podatkowego gminy (preferencje dla gmin o niższym dochodzie podatkowym w przeliczeniu na jednego mieszkańca); bezrobocia w powiecie (preferencje dla gmin o wysokim poziomie bezrobocia); powiązania operacji z inwestycjami dotyczącymi tworzenia infrastruktury szerokopasmowej; specyfiki regionu.

W przypadku operacji o tej samej liczbie punktów więcej punktów zdobędzie ta operacja, której realizacja umożliwi oczyszczenie większej objętości ścieków.

W tym obszarze dobrym przykładem skutecznego działania i uzyskania dużego dofinansowania jest projekt gminy Kolno "Poprawa gospodarki wodno-ściekowej w gminie". Projekt przewidywał zrealizowanie inwestycji za 3,248 mln złotych i zdobył największą liczbę punktów spośród 88 wniosków, jakie wpłynęły do Urzędu Marszałkowskiego. W lipcu 2017 projekt gminy Kolno otrzymał dofinansowanie z funduszu EFRROW w kwocie ponad 1,968 mln zł.

- Dzięki temu wsparciu w naszej gminie powstanie ponad 80 przydomowych oczyszczalni ścieków i ponad 10 kilometrów sieci wodociągowej wraz z przyłączami – mówi wójt gminy Kolno Józef Wiśniewski. – Rozbudujemy też Stację Uzdatniania Wody w Kumelsku.

W ramach realizacji projektu wodociąg będzie rozbudowany w miejscowościach Czerwone, Niksowizna, Waszki, Zabiele, Zaskrodzie, Bialiki, Rupin, Stary Gromadzyn. Powstanie też zbiornik retencyjny przy Stacji Uzdatniania Wody w Kumelsku oraz ponad 80 przydomowych oczyszczalni ścieków. Projekt realizowany będzie w dwóch etapach, a zakończenie wszystkich robót budowlanych planowane jest do końca 2018 r.

- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich pomaga samorządom lokalnym i innym jednostkom samorządu terenów wiejskich likwidować dysproporcje cywilizacyjne. Pomaga mieszkańcom terenów oddalonych od aglomeracji miejskich żyć na wyższym poziomie, korzystać ze zdobyczy cywilizacyjnych. Drogi lokalne i sieci wodociągowe oraz kanalizacja - to jedne z podstawowych wyznaczników komfortu życia – podsumowuje Stefan Krajewski – członek zarządu województwa podlaskiego nadzorujący wdrażanie PROW w urzędzie marszałkowskim województwa podlaskiego.