„LEADER” na działalność gospodarczą
W ramach LEADER mogą być realizowane projekty w zakresie szeroko pojętej przedsiębiorczości, np. z zakresu małego przetwórstwa, tworzenie sieci krótkich łańcuchów dostaw i rynków lokalnych, działań promocyjnych i marketingowych, mające na celu wyposażenie w niezbędną wiedzę lub umiejętności oraz kwalifikacje m.in. osób planujących rozpoczęcie działalności dodatkowej do działalności rolniczej oraz osób odchodzących z rolnictwa, jak również wykorzystania technologii informacyjnych w rozwoju pozarolniczych miejsc pracy czy udostępniania zasobów kulturowych, przyrodniczych i turystycznych obszarów wiejskich.
Środki na założenie lub rozwój firmy w ramach inicjatywy LEADER można pozyskać w Lokalnych Grupy Działania (LGD). To Grupy - poprzez konsultacje ze społecznością wiejską - opracowują lokalną strategię rozwoju - LSR oraz realizują wynikające z niej projekty. W ten sposób pomysł na rozwój i poprawę życia osób i firm mieszkających na tym obszarze pokrywa się z pomysłem na rozwój całej społeczności lokalnej danego obszaru.
W działaniach wspieranych przez LEADER ważnym obszarem jest pomoc na uruchomienie własnej działalności gospodarczej lub środki przeznaczone na rozwój już istniejącego przedsiębiorstwa. Pomoc w tym obszarze może być przyznana przede wszystkim osobom: ubezpieczonym w KRUS, ale w niepełnym zakresie; osobom prowadzącym już działalność gospodarczą; osobom nieubezpieczonym na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników deklarującym podjęcie działalności pozarolniczej, wykonującym lub deklarującym działalność gospodarczą w formie mikro lub małego przedsiębiorstwa, ale pomoc taką mogą uzyskać także osoby w pełni ubezpieczone w KRUS, z tym że tutaj pomoc dotyczyć może tylko operacji w zakresie przetwórstwa lub sprzedaży produktów rolnych.
Takie dofinansowanie otrzymała osoba, która zamierza rozpocząć działalność gospodarczą polegającą na uruchomieniu przyczepy gastronomicznej, w której turyści odwiedzający te tereny będą mogli kupić produkowane tu, regionalne wyroby. Innym pomysłem na własny biznes zgłoszonym do LGD jest podjęcie działalności gospodarczej związanej z „Aktywnym wypoczynkiem nad Narwią”. Oba projekt skierowane są do turystów i osób przyjezdnych, ale pozwalają na rozwój społeczności lokalnej i lokalnej oferty handlowej.
Pomoc na uruchomienie własnej działalności gospodarczej lub rozwinięcie działalności już istniejącej polega na sfinansowaniu kosztów kwalifikowalnych takiej operacji. Te tak zwane „koszty kwalifikowalne” dotyczą na przykład zakupu dóbr i usług; wykonania robót budowlanych; organizacji i przeprowadzenia spotkania, szkolenia, wydarzenia promocyjnego itp.; najmu, dzierżawy lub zakupu oprogramowania, sprzętu, narzędzi, urządzeń lub maszyn, materiałów lub przedmiotów; zakupu środków transportu (tutaj koszt środków transportu nie może przekroczyć jednej trzeciej wszystkich kosztów operacji); zatrudnienia osób zaangażowanych w realizację operacji (ale to tylko w przypadku operacji o charakterze szkoleniowym, funkcjonowania nowoutworzonych sieci oraz inkubatorów przetwórstwa lokalnego); ogólne oraz inne koszty związane z realizacją operacji.
Trzeba pamiętać, że w przypadku takiej działalności nie można przeznaczać środków na zakup używanych maszyn, urządzeń, sprzętu lub innego wyposażenia objętego operacją.
Wyłonienie osób i firm do udzielenia pomocy odbywa się w drodze konkursu. Kryteria doboru działań określają LGD w swoich Lokalnych Strategiach Działania.
Wśród kryteriów premiowane szczególnie są projekty innowacyjne, przyczyniające się do ochrony środowiska, generujące nowe miejsca pracy, bazujące na wykorzystaniu produktów wytworzonych w regionie. Aby pomoc otrzymać, trzeba też spełniać warunki kwalifikujące do udzielenia pomocy. Tu na pierwszym miejscu jest doświadczenie wykonawcy w dziedzinie, w której ubiega się o pomoc, a jeśli doświadczenia nie posiada to potencjał lub kwalifikacje albo też doświadczenie w pracy odpowiedniej do realizacji zadania. Najpierw więc musimy się zastanowić, czy możemy udokumentować jakiekolwiek swoje starania czy działania w dziedzinie, w której ubiegamy się o pomoc. Na drugim miejscu wśród kryteriów doboru projektów jest uzasadnienie ekonomiczne naszego projektu. Pamiętać przy tym trzeba, że uzasadnienia ekonomicznego nie bierze się pod uwagę, gdy nasz projekt dotyczy nieodpłatnego udostępniania infrastruktury turystycznej, służącej działalności przetwórczej udostępnianej lokalnym producentom, oprócz tego działalności szkoleniowej i promocyjnej czy też polegającej na kultywowaniu dziedzictwa lokalnego.
Pamiętać trzeba o jeszcze jednym ważnym kryterium branym pod uwagę przy wyłaniania projektu do realizacji. W przypadku zakładania działalności gospodarczej zawsze wymagane jest utworzenie przynajmniej jednego miejsca pracy (w tym samozatrudnienie). Natomiast w przypadku wsparcia w zakresie rozwijania działalności gospodarczej, uzyskanie pomocy powyżej 25 000 zł wymaga utworzenia co najmniej jednego miejsca pracy.
Są też kryteria, które powodują, że pomoc automatycznie nie może być przyznana. Pamiętajmy więc o nich. Na przykład, jeśli ktoś już raz otrzymał pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej, pomoc na rozwój tej działalności może dostać dopiero po dwóch latach od dnia przyznania pierwszej pomocy.
Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej przysługuje jednemu podmiotowi tylko raz w okresie realizacji programu.
W ramach działania LEADER jeden przedsiębiorca nie może uzyskać wsparcia zarówno na utworzenie inkubatorów przetwórstwa lokalnego, jak i na tworzenie lub rozwój przedsiębiorczości w zakresie przetwórstwa.
Jeśli ktoś dostał już pomoc w ramach poddziałania „Pomoc na inwestycje w przetwórstwo/marketing i rozwój produktów rolnych” to pomoc w zakresie przetwórstwa nie może mu być przyznana.
Pomoc w ramach działania LEADER nie jest przyznawana na: operacje służące zaspokajaniu partykularnych potrzeb beneficjenta; na organizację operacji cyklicznych (za wyjątkiem wydarzenia inicjującego cykl wydarzeń lub specyficznego dla danej LSR, wskazanych i uzasadnionych w LSR) oraz na promocję indywidualnych przedsiębiorców, ich produktów i usług.
I jeszcze to co powinno zwiększyć apetyt na działania LEADER - kwoty pomocy. Limit oraz intensywność pomocy, która wynosi do 100% kosztów kwalifikowalnych operacji, kształtują się w zależności od kategorii beneficjenta, rodzaju projektu oraz zapisów LSR.
Limit na działania z zakresu rozwoju przedsiębiorczości przedstawia się następująco:
Limit pomocy na utworzenie inkubatora przetwórstwa lokalnego wynosi do 500 000 PLN.
Limit na operację z zakresu rozpoczęcia działalności gospodarczej wynosi do 100 000 PLN.
Limit na operację z zakresu rozwijania działalności gospodarczej wynosi do 300 000 PLN.
LEADER jest narzędziem pomagającym wszystkim, którzy działają zarówno dla poprawienia bytu własnego, jak i rozwoju lokalnej społeczności. Stopień tej działalności oceniają LGD na podstawie wypracowanej lokalnej strategii działania. I właśnie tam, w Lokalnych Grupach Działania należy szukać pomocy w realizacji własnej wizji działalności gospodarczej w swojej najbliższej okolicy.