– Skorzystaliśmy z możliwości pozwalającej uzyskać dofinansowanie za przystąpienie do systemu jakości z poprzedniego PROW  – mówi Małgorzata Wojtach, rolniczka z kolonii Szpakowo, właścicielka małej masarni, w której produkuje tradycyjne wędliny. – Myślę, że zwrócą się nam koszty, które ponieśliśmy na uzyskanie tego znaku i na utrzymanie go.

A jej zdaniem kosztów tych było całkiem sporo. Były one związane z oceną wniosku, jego zatwierdzeniem, trzeba było też zapłacić coś w rodzaju wpisowego, a następnie co miesiąc uiszczać określoną kwotę.

Znak „Jakość Tradycja” posiada od 1,5 roku produkowana przez nią kiełbasa Biebrzańska palcówka. Otrzymuje się go na trzy lata. Po upływie 1,5 roku należy spodziewać się kontroli, która sprawdzi, czy w dalszym ciągu wędlina produkowana jest tak samo, według zadeklarowanych receptur.

– Tu liczy się każdy szczegół – opowiada Małgorzata Wojtach.

Sprawdzano na przykład (na podstawie faktur), czy rzeczywiście wędliny produkowane są z mięsa z własnego gospodarstwa, czy używane były jelita naturalne, tak jak zadeklarowała, czy kupuje pieprz w ziarnach.

– My nie kupujemy gotowych przypraw, pieprz mielemy sami, mamy też własny czosnek – podkreśla właścicielka masarni ze Szpakowa.

Podkreśla ona, że konsumenci jeszcze słabo znają ten znak. Stara się im tłumaczyć, że trudno jest go zdobyć, że naprawdę są duże wymogi.

Rośnie natomiast świadomość konsumentów dotycząca oznaczeń w systemach unijnych.

– Kiedy mój pierekaczewnik otrzymał znak jakości Gwarantowana Tradycyjna Specjalność, nie był on jeszcze tak znany, jak teraz – podkreśla Dżenneta Bogdanowicz, właścicielka gospodarstwa agroturystycznego Tatarska Jurta w  Kruszynianach.

 – Wówczas ludzie nie rozumieli  tego z czym wiąże się posiadanie znaku, wartości tego, co chcemy chronić.

Dodaje, że teraz jest lepiej pod tym względem. Na początku słyszała, że pierekaczewnik jest drogi. Ci, którzy odwiedzali jej gospodarstwo agroturstyczne i zamawiali pierekaczewnik, okazywali niezadowolenie, kiedy musieli długo czekać. Teraz już nie ma takich problemów. Ludzie zobaczyli ile przy tym jest pracy. Wiedzą też, że za taki produkt trzeba zapłacić więcej.

– Ja zyskałam większy komfort pracy – podkreśla Dżenneta Bogdanowicz. –  Wprawdzie pojawiają się tańsze podróbki, po które ludzie sięgają. Jednak można śmiało stwierdzić, że świadomość konsumentów w tym zakresie rośnie, zwłaszcza młodych matek, które chcą karmić swoje dzieci produktami naturalnymi. Zaczyna liczyć się jakość.

Proces rejestracji pierekaczewnika trwał trzy lata, w stosunku do innych zarejestrowanych produktów to niewiele.

– Poniosłam koszty, ale nie były one aż tak duże – podkreśla producentka pierekaczewnika. – Nie występowałam o wsparcie z tego tytułu.

Kto może otrzymać wsparcie

W pierwszym naborze  w ramach „Wsparcia na przystępowanie do systemów jakości” w Oddziale Terenowym Agencji Rynku Rolnego w Białymstoku złożono 34 wnioski o przyznanie pomocy. Najwięcej z nich, bo  28 dotyczyło rolnictwa ekologicznego. Pozytywnie rozpatrzonych zostało 19 wniosków. Wydano decyzje o przyznaniu pomocy na następujące systemy jakości: Rolnictwo ekologiczne (17), Integrowana Produkcja Roślin (1), Jakość Tradycja (1).

Rolnicy aktywni zawodowo, uczestniczący w systemach jakości mogą ubiegać się o fundusze w ramach poddziałania „Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości” objętego PROW na lata 2014-2020. Pomoc przysługuje rolnikom, którzy zarejestrowali się w centralnym rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Agencję Rynku Rolnego, posiadają numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności prowadzonym przez ARiMR. Aby otrzymać wsparcie, muszą wytwarzać następujące produkty:

– których nazwy zostały wpisane do rejestru gwarantowanych tradycyjnych specjalności lub rejestru chronionych nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych

– objęte systemem rolnictwa ekologicznego

– objęte systemem ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych wyrobów winiarskich

– integrowanej produkcji roślin

– zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Jakość Tradycja lub

– zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Meat Program”, lub

– zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Pork Quality System”, lub

– zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products” , „Tuszki, elementy i mięso z kurczaka, indyka i młodej polskiej gęsi owsianej”, lub

– zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products”, „Kulinarne mięso wieprzowe”, lub

– zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products” , „Wędliny”.

Pomoc przysługuje tylko temu rolnikowi, który:

– nie korzystał lub nie korzysta ze wsparcia w ramach działania „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności” objętego PROW 2007-2013

– nie ubiega się o przyznanie kwoty przeznaczonej na refundację kosztów transakcyjnych poniesionych z tytułu kontroli gospodarstwa w ramach działania „Rolnictwo ekologiczne”

– jest posiadaczem co najmniej 1 ha użytków rolnych

– otrzymał jednolitą płatność obszarową w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za rok poprzedzający rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy albo w którym składa wniosek o przyznanie pomocy oraz złoży oświadczenie, że będzie ubiegał się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za kolejne lata, w których zostanie objęty pomocą.

Na jaką pomoc można liczyć

Wysokość pomocy, uzależniona jest od systemu jakości w którym uczestniczy rolnik. Maksymalne stawki wsparcia  przez 3 kolejne okresy pomocy wynoszą:

– 3 200 zł - w przypadku wytwarzania produktów  wpisanych do rejestru gwarantowanych tradycyjnych specjalności, rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych, systemu ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych wyrobów winiarskich,

– 3 000 zł  – w przypadku systemu rolnictwa ekologicznego

– 2 750 zł – w przypadku systemu integrowanej produkcji roślin

– 1 470 zł  – w przypadku systemu  „Jakość Tradycja”

– 2 386 zł  – w przypadku systemu „Quality Meat Program”

– 1 700 zł – w przypadku systemu jakości „Pork Quality System”

– 2 000 zł  – w przypadku systemu jakości  „Quality Assurance for Food Products”, Łączna wysokość pomocy przyznanej beneficjentowi, ze względu na prowadzenie produkcji w ramach więcej niż jednego systemu jakości może wynieść w każdym okresie pomocy nie więcej niż równowartość 2 000 euro.

Opinia

Jerzy Leszczyński, Marszałek Województwa Podlaskiego:

Dziś, kiedy zalewa nas wysokoprzetworzona żywność, produkty wytwarzane z naturalnych surowców, bez chemii, są szczególnie ważne. Systemy jakości pomogą nam wyłuskać takie produkty oraz zagwarantować, że to co kupujemy spełnia określone normy. Aby otrzymać znak jakości trzeba rygorystycznie przestrzegać określonych norm. Możliwość odzyskania kosztów poniesionych na przystąpienie do systemu jakości – którą daje PROW 2014-2020 – na pewno sprawi, że będzie coraz więcej zarejestrowanych takich znaków.