Zdałoby się, że współpraca pomiędzy rolnikami nie jest niczym nowym i powinna być zupełnie naturalna. Niestety, nie zawsze ten szczytny cel udaje się realizować w praktyce – zwłaszcza w realiach województwa podlaskiego. Współpraca w sektorze rolnym jest mocno akcentowana w całym Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich, nic więc dziwnego, ze również w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich zostało przewidziane osobne działanie wspierające jej propagowanie i rozwój.

Oprócz zdobywania wiedzy o wspólnej aktywności, w działaniu dziewiątym chodzi konkretnie o współpracę w sektorze rolnym, szczególnie o propagowanie podejmowania przez rolników wspólnych inwestycji. Działanie to bazuje przede wszystkim na pierwszym celu wyznaczonym w ramach KSOW: zwiększenie udziału zainteresowanych stron we wdrażaniu programów rozwoju obszarów wiejskich.

Działanie dziewiąte obejmuje różne formy współpracy. Od bezpośredniej, gdzie rolnicy tworzą wspólne struktury prawne (np. zarejestrowaną grupę producentów rolnych), a także aktywność rozumianą szerzej.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wybrał dwanaście zakresów tematycznych. Pełna ich lista została zawarta w Planie Działania KSOW na lata 2014-2020 dostępnym pod tym linkiem. W zakresach tych znajdziemy m. in. następujące zagadnienia:

- aktywizacja obszarów wiejskich (w tym zwiększanie przepływu informacji pomiędzy administracją i organizacjami społecznymi oraz przedsiębiorcami),
- skracanie łańcucha dystrybucji pomiędzy rolnikiem i konsumentem – w tym także rozwój przetwórstwa lokalnego,
- wspieranie przedsiębiorczości wiejskiej,
- wspieranie produktów o certyfikowanej jakości (tzw „żywności wysokiej jakości”),
- racjonalizacja gospodarowaniem zasobami przyrody oraz planowanie rozwoju lokalnego,
- wspieranie rdzennych ras zwierząt i odmian roślin,
- promocja jakości życia na wsi lub promocja wsi jako miejsca do życia i rozwoju zawodowego,
- rozwój społeczeństwa cyfrowego na wsi.

Jakie formy realizacji przewidziano?

We wspomnianym Planie Działania KSOW na lata 2014-2020 znajdziemy bardzo szeroki wachlarz operacji w rodzaju nieinwestycyjnym (operacje KSOW nie mogą być nakierowane na zakup sprzętu, wyposażenia remontu, adaptacji itp.). Nasze cele możemy osiągać za pośrednictwem:

1) szkolenie/seminarium/warsztat/spotkanie;
2) wyjazd studyjny;
3) konferencja/kongres;
4) targi/impreza plenerowa/wystawa;
5) publikacja/materiał drukowany;
6) prasa;
7) audycja/film/spot odpowiednio w radiu i telewizji;
8) analiza/ekspertyza/badanie;
9) konkurs/olimpiada;
10) informacje i publikacje w internecie;
11) inne.

W ramach tego działania możemy przekonać się nie tylko dlaczego warto wspólnie z sąsiadami produkować, ale również jak razem wyprodukowane dobra skutecznie sprzedać czy zainteresować naszymi produktami sieci handlowe. W tej materii pomoc fachowców, znawców rynku może okazać się bardzo cenna, podobnie jak nieoceniona może być rozmowa z doświadczonymi producentami i zarazem handlowcami podczas wyjazdu studyjnego, bądź podczas wspólnych rozmów na targach.

Działanie dziewiąte ma sprzyjać zainteresowaniu rolników nowymi formami aktywności na polu działalności rolniczej. Dzięki szkoleniom i konferencjom zapoznającym z regulacjami prawnymi, rolnicy zyskują odwagę do podejmowania wspólnych działań. Nie chodzi tylko o produkcję czy sprzedaż, bo równie ważne może okazać się budowanie powiązań organizacyjnych między rolnikami lub po prostu dotyczyć kolektywizacji różnych procesów (np. handel, wspólny transport).

Partnerzy KSOW, dzięki aktywności wspartej środkami pomocowymi z KSOW, będą mieli okazję przekonać się, że wspólne działanie, zrzeszenie w jednej organizacji, wzmocni ich pozycję na rynku i pozwoli rozwijać produkcję we właściwym kierunku. W rezultacie liczymy na wzmocnienie pozycji rolnika w łańcuchu dystrybucji żywności, czego efektem będzie tworzenie wartości dodanej.

Operacje zgłaszane do naboru powinny pomóc zrozumieć rolnikom, że organizowanie się na różnych poziomach i wspólne działania przełożą się na zasobność ich portfeli. Odbiorca będzie chętniej współpracował z grupą producentów ze względu na możliwość zapewnienia sobie: regularności dostaw, dostosowania ich wielkości do potrzeb, odpowiedniej i wyrównanej jakości surowca.

Najogólniej można powiedzieć, że działanie dziewiąte służy wspieraniu profesjonalnej współpracy i realizacji przez rolników wspólnych inwestycji, w szczególności poprzez zwiększenie zainteresowania producentów rolnych zrzeszaniem się w organizacje, grupy producenckie, tworzenie wspólnych struktur handlowych czy powiązań organizacyjnych lub innych form współpracy przyczyniających się do możliwości wspólnego składania wniosków o przyznanie pomocy i wspólnej realizacji inwestycji.

Działanie dziewiąte ukierunkowane jest na wspieranie rolników, którzy chcą działać wspólnie z innymi  przy produkcji rolnej. W ramach operacji zgłoszonej do naboru KSOW możemy więc zorganizować konferencję (czy inne twórcze spotkania) poświęconą przedstawieniu regulacji prawnych dotyczących na przykład tworzenia grup producenckich, tak aby w wyniku tego spotkania rolnicy nabrali przekonania, że z sąsiadami można nie tylko konkurować na lokalnym rynku, ale także wspólnie pracować i cieszyć się wspólnym sukcesem.

Wśród celów, do jakich zmierzamy poprzez realizację działania dziewiątego, możemy przekonać wszystkich, że jakość życia na wsi nie odbiega od poziomu życia w mieście, więcej: wieś może być miejscem odpowiednim do życia i rozwoju zawodowego.

Wiele jest korzyści praktycznych, u których podstaw leżą nie inwestycje, lecz uświadomienie sobie istnienia nowoczesnych narzędzi rynkowych i pokonania obaw w wykorzystaniu zdobytej wiedzy podczas rozwiązywania praktycznych problemów. Te narzędzia, w które wyposaża nas działanie dziewiąte to: szkolenie, seminarium, warsztat, spotkanie tematycze; to również wielce pożyteczny wyjazd studyjny, który daje znacznie więcej niż kurs teorii.

Zdobyta wiedza, a później również i praktyka może stać się przedmiotem podsumowania i publikacji książkowej (na to narzędzie również można otrzymać wsparcie w ramach KSOW), nic nie stoi na przeszkodzie, by dzielić się swoimi przemyśleniami i sukcesami na własnej stronie internetowej.

Na realizację działania dziewiątego w naborze na rok 2018w województwie podlaskim jest 80 tys. złotych. Partnerom nie narzuca się górnych i dolnych limitów finansowych na poszczególne operacje (aczkolwiek z oczywistych względów nie mogą przekroczyć przewidzianej alokacji). Czy operacje KSOW pozwolą przekonać rolników, że nie zawsze warto mieć wyłącznie własne budynki, sprzęt oraz samemu zajmować się w pełnym zakresie promocją i dystrybucją? Czy uda się przywrócić nieco przykurzone – ale wciąż funkcjonujące w naszej świadomości wzorce spółdzielczości? To zależy od naszych partnerów – jeśli masz na to pomysł, koniecznie złóż wniosek w najbliższym naborze KSOW.